|
'1789' STAAT ER IN SMEEDIJZER op de voor-gevel van de oudste boerderij in Oldetrijne en omstreken. Het
huis staat aan de Kerk-hofslaan 18. De oudste boerderij heeft een Saksische
uitstraling en dankt zijn bestaan aan het feit dat het relatief hoog, op
zand-grond staat. Tijdens de watersnood van 1825 zijn de meeste huizen hier door
de kracht van hoge zeewater vernield. Janke de Haan, één van
de bewoners, hoort Hank's analyse met instemming aan. Ze woont er al
veertig jaar. 'Mijn schoonvader, die hier vroeger woonde zei het al'. 'Dit huis
heeft een hoop hout, maar geeft een solide gevoel!' Het jaartal 1789 op de
voorgevel is een tweede versie. De originelen zijn een keer verwijderd en
weggegooid. Klik op de foto, dan zie je Janke, het
jaartal en de boerderij!
 DE
INWONERS
van Oldetrijne (Stellingwerfs: Ooldetriene) zijn zo ongeveer de naaste buren van Oldelamer, dus vond Hank het
destijds hoog
tijd om er eens aandacht aan te besteden. Op internet was er namelijk niets te
vinden. Inmiddels is er gelukkig een eigen website
www.sonnega-oldetrijne.nl en
heeft Google Earth na een mailtje van Hank de dorpsnaam ook op zijn fotolandkaart
toegevoegd.
Hiernaast zie je nog een stukje van de kerk-toren en op de voorgrond een beroemd
huis waar vele, lokaal bekende, families gewoond hebben. Andries Bouma;
aannemer, Wubbe van der Lende; kerkvoogd, Halbe Oosterhof, melkrijder; Johan van der Zee,
autohande-laar en nu wonen daar Richard en zijn vrouw. Zondags is hun
'Crazy Fifties Store' open. Klik op de foto, dan zie je het gehele pand!
 HIER DEZELFDE
LOKATIE rond 1935. Een paar dingen die gelijk
opvallen. Nog weinig be-groeiing. Een grote elektrapaal in de voor-tuin, maar
vooral het witte loopbruggetje rechts voor het huis. Een z.g. 'vonder'. In die tijd heel gewoon, je zag
er tientallen. De reden is simpel; er lag een sloot naast de weg. In de
zondagswinkel verkopen ze nu allerlei originele retro spulletjes. Van
kauw-gomballenautomaten tot 78 toeren platen. Er staat een flinke deel
tegen het huis aan. De combinatie van het type voorhuis én de deel is apart en zie
je weinig.
Als je op de
knop hieronder drukt, zie je een oude ansicht met de kamera de andere kant op.
Links de loopbruggetjes, de vonders dus, en rechts een glimp van de grote boerderij van Meine en
Sietse Bosma.
DE
VORIGE SCHOOL stond vroeger op het veldje achter de kerk. De huidige
versie staat aan de andere kant van het dorp. Dat brengt Hank ook gelijk op het
gekke van dit dorp. Vroeger bestond er een kermisattrac-tie die 'D'rin en d'ruit
voor een cent' heette. Je ging een klapdeur door, kwam in een kale ruimte met
weer een klapdeur en je stond gelijk weer buiten.
Dat is met Oldetrijne ook een beetje zo. De entrees van het dorp aan de west-
en oost-zijde geven je het idee een echte dorpskern binnen te rijden, maar die
blijkt er niet te zijn. Er zijn twee entrees met niets ertus-sen. Maar de
school , de Lantscheene, ziet er fantastisch uit en heeft een schoolplein om van
te dromen. Klik op de foto, dan zie je het schoolplein!
 DEZE
BOERDERIJ
stond en staat aan de Sonnegaweg richting Peter Stuyvesantweg. 'De Eikenhoeve'
is een bijzonder pand. Er zijn tegelversieringen boven de ramen gemaakt en de
opkamer en de kelder dus ook, zijn in het midden geplaatst. Ook hier weer een
wit loopbruggetje naar de boerderij toe. De schuur ernaast heeft twee
gekantelde ramen. Versiering of nuttig? Wie het weet mag het zeggen.
De boerderij ernaast, schuin tegenover de kerk, bestaat niet meer. Deze schuur
had een 'doorreed'. Dat zijn twee staldeuren tegenover elkaar. Hier staat nu het
huis en de schuren van de familie Venema. Het loon-werkers bedrijf Venema is nog
steeds een begrip ofschoon het sinds 2006 2006 niet meer actief is.
Klik op de foto voor tafel voor de gehele ansichtkaart.
 DE
EIKENHOEVE wordt
nu bewoond door twee gezinnen, daarvoor door Roelof
Woudstra. In de 2e wereldoorlog was hier onder andere professor doctor G. W.
Rathenau ondergedo-ken. Hij was een Duitse jood getrouwd met een Nederlandse
vrouw. Het Rathenau Insti-tuut in Den Haag is naar hem vernoemd. Zijn neef, een Duitse minister van buitenlandse zaken is in 1922 door
extreme nationalisten vermoord.
Om bij onraad iedereen te
waarschuwen was er een
alarmsysteem gemaakt. Er waren schuilplaatsen in de hooischuur. Ook waren er
door Roelof vluchtwegen achter schotten en in de keldervloer gemaakt. In het boek
'Opdat wij
nooit vergeten'; het verzet in Wolvega en omgeving, van Jan de Vries, is het
verhaal te lezen en zijn er foto's van te zien.'
Als je op de foto klikt, zie je een vergroting!
 ONHERKENBAAR
veranderd is deze locatie aan de Peter Stuyvesantweg. Nu een Texaco
benzinestation vroeger stond hier een klein huisje met het kruidenierswinkeltje
van Rinke de Hoop. Met daarnaast de boerderij van Sieger en later Dirk van der
Laan.
Als je op de foto klikt, zie je vanuit en ander gezichthoek hetzelfde
punt.
Alleen de 'Stuy-vesantweg' heet dan nog 'Bovenweg' en het stukje 'Sonnegaweg'
heet nog 'Weerdijk'. Er bestaat bizar verhaal over Dirk van der Laan. Op een dag moest
er een paard bevallen. De dierenarts erbij, maar het mocht niet baten. Het veulen
bleek dood. "Da's ook wat' zei Dirk. 'Paard dood, vrouw ook dood'. 'Ik ben er
raar van!'. Z'n vrouw bleek diezelfde ochtend ook overleden...
 DE
MOOISTE BOERDERIJ
van Oldetrijne is zonder twijfel de boerderij van de familie Zuidberg aan de
Kerkhofslaan. Het voorhuis was oorspronkelijk al fraai maar het is later
harmonieus uitgebouwd. Tussen dit huis en de kerk staat
de gerenoveerde boerderij van Pier Dijkstra. Zijn vader, Tjeerd Dijkstra, woonde
er ook.
Als
je op de foto klikt, zie je een vergroting. Achter knop hieronder zit een
oude ansicht van beide boerderijen plus de kerk verscho-len. De kerkhofslaan was nog een karrepad van zand met gras en onkruid in het midden.
Het heette toen 'Binnenweg' en was nog geen doorgaande weg. De Kerkhofslaan eindigde
toen, hoe kan het ook
anders, vijftig meter voorbij het kerkhof.
 DIT
WITBRUINE HUIS
van de familie Prins aan de Sonnegaweg 4 ontneemt ons, als het ware, het uitzicht
naar de school. Maar het staat er dan ook langer! Van 1930 tot 1950 runde Tjeerd Lubbers er een kruideniers-winkel. Ook hier weer een het beroemde Douwe
Egberts uithangbord. Uiteraard ziet het nu anders uit en is ervan alles aan veranderd, maar de buitenmuren hebben nog steeds
dezelfde afmetingen.
Als
je op de foto klikt, ga je terug in de tijd en heet het nog 'Straatweg'.
Rechts zie je jongen vóór en meisje achter de heg
staan. Een goede kans dat dit Jacob Conradi en zijn zusje is. Hij woonde er toen met
9 broers en zusjes op nummer 3. Het ouderlijk huis van Jacob bestaat niet meer.
En Jacob zelf is helaas kort na mijn interviews voor de pagi-na overleden. De familienaam stamt af
van
een Italiaanse
priester.
 HET
DORPSCENTRUM OLDETRIJNE was vroe-ger de uiteraard
de kerk en is in 1870 ge-bouwd. De versie hiervoor is in 1794 gelijk-tijdig met
die van Oldelamer gebouwd. In Oldelamer staat hij er nog, in Oldetrijne is hij eind
19e eeuw opnieuw neergezet. De patroon van de kerk is de heilige Catherina
van Alexandrie. Zij werd in de 12e en 13 e eeuw vereerd en in die tijd zijn de
meeste Stellingwerfse dorpen zijn ontstaan.
'Oldetrinde' wordt voor het eerst genoemd in de oorkonde van 1320. Volgens een
betrouwbare bron, Piet van der Lende, zouden Nijetrijne, Sonnega en Oldetrijne
oorspronkelijk één groot dorp geweest zijn dat 'Trinde'
heette. Maar je had ook 'West-trinde' en 'Osttrinde'. Later zijn die
omge-doopt tot Nijetrijne (West) en Sonnega (Ost)Heel plausibel; alle
kadasternamen van de grond in de regio, ook in Oldelamer, dragen nog
steeds de naam Oldetrijne plus een nummer.
 A.
P. FABRIEK
staat als 2e naam van de kerkvoogden die in 1870 voor de herbouw van de kerk
zorgden. A P staat voor Anne Piers. Zo heette zijn grootvader ook. (1762-1819)
Hij nam in 1811 de naam Fabryk aan. Zijn zoon (793-1847) heette Pier Annes. En
diens zoon werd weer, heel verrassend, Anne Piers (de 2e dus) genoemd.
Deze Anne Piers Fabriek (1821-1900) staat hiernaast op de gedenksteen. Zijn
zoon, weer een Pier Annes leefde van (1853-1925) Snap je het nog? In ieder
geval hebben we het hier over vier generaties windmolenbouwers en ongetwijfeld
de beroemdste familie van Oldetrijne. De laatste 'Fabriek', zag dat er weinig
toekomst in de molenbouw zat, en emigreerde. De naam Anne Piers Fabriek is
verbonden aan vele molen in de omgeving waar onder 'Windlust' in Wolvega.
DE WILLY WORTEL VAN OLDETRIJNE heet Hendrik Keizer. Hendrik was
getrouwd met Marge Bel en ze hadden een aantal kinderen. Het ging er qua opvoeding
niet zachtzinnig aan toe. Hendrik noemde zichzelf uitvin-der en
één uitvinding heeft het zelfs gebracht tot het Steenwijker Museum. 'Het carbidgeweer'. Hoe het er exact uitzag, moet Hank nog uitzoeken, maar de politie vond
in ieder geval dat het een schietwapen was, dus werd het destijds in beslag
genomen.
Hiernaast zie je een afbeelding van een andere uitvinding van Hendrik; de zogenaamde
'H K Melkbusborstel'. De 'Hk borstel' werkt vlugger en gemakkelijker en maakt de
bus beter schoon. Ook kokend water gebruiken was geen probleem meer en doordat je
sneller werkte, kon je twintig bussen in tien minuten schoonmaken. Hij werd snel
met vleugelmoeren vastgezet en kostte 30 gulden. Er staan drie aanbeve-lingen op
de stencil, waarvan de de van de heer R.S. Woudstra en Zonen, Oldetrijne 33.
'In
antwoord op uw vraag of de door u geleverde busborstel voldoet, delen wij u mede,
dat het betreffende apparaat ons zeer goed voldoet en dat het een grote
werkbesparing is'. Enfin, vast staat dat deze borstel van Hendrik hem geen
wereldfaam heeft gebracht.
DE N351
Van Wolvega naar Emmeloord bij de afslag Oldetrijne. Sinds kort is de weg hier weer versmald en is
invoegstrook voor deze afslag weer weggehaald. Dit zou moeten leiden tot een
grotere verkeersveiligheid.
Hank heeft zelf een keer meegemaakt dat hij tijdens het links voorsorteren, hij alsnog op de linkerweghelft
van achteren werd ingehaald. Goed voor
flinke hartkloppingen. Als hij niet in zijn spiegel had gekeken was hij in de
inhalende auto gereden.
Vanaf Kuinre gezien, na de afslag Munneke-buren en Scherpenzeel, staan alle
huizen en boerderijen, die vrijwel los verspreid aan deze weg, in
respectievelijk Nije- en Oldetrijne.
HET OUDELIJK HUIS VAN
JAN HOFSTEE. Hij woont met zijn vrouw Janny al jaren in Ol-delamer, maar
heeft bijna 40 jaar in Olde-trijne gewoond. Hij wist Hank veel te vertel-len. Over
voetbalclub IVO bijvoorbeeld. IVO stond voor 'Inspanning voor Ontspanning' maar hij noemde het 'In Vriendschap Opgericht' en dat gebeurde
ook
in 1950.
Maar ook Jacob Conradi had mooie verhalen. Hank had al eens op een oude foto
(zie watersnood in Oldelamer) een man in een zwart pak en hoge hoed op een fiets
gezien. Vreemd toch? Het blijkt de leedzegger of rondzegger te zijn. Titus
Schipper ging in de jeugd van Jacob huis aan huis rond om het slechte nieuws te
brengen. Lolke Visser was de klokkenluider en dat deed hij drie per dag; om acht
uur, elf uur en 'smiddags vier uur. Later deed Andries van der Zee dat.
DIT IS EEN INTERESSANT PLAATJE.
Zoals eerder beschreven, dateert de huidige kerk c.q. dorpscentrum uit 1870. De
versie daar-voor, dateert uit 1794. Die stond toen op het huidige kerkhof.
Hiernaast een plaatje dat nog 71 jaar ouder is; 'Oldetrijne in Stelling-werf,
Westeinde 1723' is te lezen. Kortom, dit is de voor-vorige kerk. Waarschijnlijk
stond hij op dezelfde plek als de vorige kerk; midden op het kerkhof, met z'n
voorkant naar het noordwesten.
Als je op onderstaande button
klikt, zie je een digitale kopie van een landkaart uit 1832. Ook is goed te zien
dat de Kerkhofs-laan (vroeger de binnenweg geheten) na ongeveer 50 meter
voorbij het kerkhof ophield. Pas na de ruilverkaveling 1975 is de weg
doorgetrokken.
ECONOMISCHE
AKTIVITEITEN.
Wat Oldetrijne betreft vermeldt de hoofdonderwijzer in 1858 dat het dorp
bestaat uit 1800 bunders (hectare) de bodem voor 3/8 uit zand- en voor 5/8 uit
uit veen bestaat. Dit alles verdeeld over 600 bunder weiland, 1100 bunder
hooiland, 60 bunder bouw- en 40 bunder bosland. Oldetrijne geldt nog steeds als
een agrarisch dorp met landbouw en veeteelt. De meeste dorpsactiviteiten vinden
tegenwoordig plaats in de kerk dat tegen-woordig het Dorpscentrum is.
Als
je op de foto klikt, zie een onwerkelijk lucht boven Oldetrijne, gezien
vanuit Oldelamer ...
De
actuele
foto's op deze pagina zijn van Hank Dussen. De ansichten van Wouter Hofstee.
Met dank aan de informatie bronnen: Jacob Conradi, Jan Hofstee en Janke de Haan.
Lees alles
over Oldetrijne deel 2!
|
OLDETRIJNE HEEFT HISTORIE!
